Opgegroeid in een gezin rijk voorzien van geld en goederen, zal zij een zorgeloze jeugd hebben gehad. Gedurende de wintermaanden bewoonde het gezin in Zwolle een royaal pand in de Kamperstraat en gedurende de zomermaanden verbleven de Sandbergs op het huis Essenburg bij Hierden (Harderwijk).

In Zwolle leerde zij haar latere echtgenoot kennen, mr. Derk baron Bentinck, heer van Schoonheten (1857). Na haar huwelijk in 1838 verandert er voor Anna niet zoveel. Zij en Derk betrekken een woning aan de Nieuwe Markt in Zwolle, dat eigendom is van haar moeder. In 1862 verruilen zij dit met een huis in de Kamperstraat, de straat waar Anna haar jeugd heeft doorgebracht.  Zoals gebruikelijk bij de adel werden de zomermaanden doorgebracht op het buiten. Voor Derk en Anna was dit Schoonheten.

Tot hun grote verdriet hebben Anna en Derk geen kinderen gekregen. Zij genoten dan ook met volle teugen van de vele, korte dan wel lange, logeerpartijtjes van hun neefjes en nichtjes gedurende de zomermaanden op Schoonheten.

Sociale betrokkenheid
Derk Bentinck heeft zeer nauwkeurig een kasboek bijgehouden. Deze geeft ons inzicht, los van veel andere zaken, van de betrokkenheid van Anna en Derk bij de mensen in het algemeen en die van hun directe omgeving in het bijzonder. Elke bedelaar die aan de poort kwam kreeg een “krats”.

Op hun kosten mocht een gehandicapte zoon van de timmerman op het landgoed het kleermakersvak leren.

Aan het blinden- en doofstommeninstituut in Groningen, waar een aantal kinderen van het erf Kleine Wormer (Rensen) verbleven, werden regelmatig aanzienlijke donaties gedaan.

De jachtopziener kreeg financiële steun voor zijn ernstig en langdurig zieke echtgenote en voor een voormalige koetsier, die voor zijn grote gezin uit noodzaak wel eens stroopte, betaalden zij menig keer de opgelegde boete.

De armen van Raalte en Zwolle kregen jaarlijks een donatie en als er een “armenconcert” werd georganiseerd, kochten Anna en Derk kaartjes voor de kinderen van pachters en dagloners.

Hoeders van de kerk
Anna en Derk waren ook erg betrokken bij de Plaskerk en de werkzaamheden van de diaconie.

Voor het onderhoud van de kerk hebben zij veelvuldig grote sommen geld beschikbaar gesteld.

Regelmatig werd op hun kosten de kerk voorzien van een nieuwe laag witkalk en werden ook de kleine raampjes van nieuw glas voorzien, als de jeugd van Raalte ze weer eens hadden ingegooid.

Annaschool
Anna Bentinck heeft voor de Raalter bevolking op haar kosten in 1865 een naai- en breischool laten bouwen, een school die spoedig ook als bewaarschool voor kleine kinderen dienst deed.

Anna was de eerste voorzitster, die met raad en daad werd bijgestaan door Diederick baron van Slingelandt, ontvanger van de directe belastingen in Raalte, en zij heeft het eerste schoolreglement opgesteld. Vele wat oudere Raaltenaren zullen zich het gebouw met zijn trapgevel naast de Plaskerk nog herinneren.

Tot haar overlijden op 20 januari 1888 te Zwolle heeft zij de kosten voor deze school gedragen. De school is daarna onder beheer van het kerkbestuur gekomen.

Annahuis
De Annaschool is door het kerkbestuur niet meer als school geëxploiteerd maar voor verschillende andere doeleinden gebruikt. Bij overlijden bijvoorbeeld werden één of twee lokalen gebruikt als rouwkamer. Ook verschillende verenigingen maakten gebruik van het gebouw, zoals een vrouwenvereniging, meisjes-en jongensvereniging (later is dat de jeugdsoos geworden) en de zangverenigingen.  De school was daarmee een gemeenschapshuis geworden.

Na het gereedkomen van de restauratie van de Plaskerk is men in 1977 met voortvarendheid begonnen met het verwerven van financiën voor de bouw van een nieuw Annahuis. Een jaar later kon met de bouw worden begonnen, mede mogelijk gemaakt door een groots opgezette inzamelingsactie die 120.000 gulden opbracht.

Op zaterdag 17 maart 1979 kon het nieuwe Annahuis in gebruik worden genomen.

De officiële openingshandeling werd verricht door mr. Rudolph F.C. baron Bentinck van Schoonheten.

Schoolreglement
Het is wel aardig om een kijkje te nemen in de statuten en het reglement van de Annaschool om enig inzicht te krijgen van de doelstellingen van de school.

Hoofddoel was de leerlingen beschaving, deugd en zedelijkheid bij te brengen. Kinderen met hoofdzeer en andere besmettelijke ziekten kwamen de school niet in. Artikel 8 van het reglement bepaalde dat leerlingen die niet behoorlijk gekleed op school kwamen, moesten worden teruggestuurd. De schooltijden waren ook bijzonder. Die waren namelijk van negen tot twaalf uur en van twee tot half zeven. Behalve op zaterdag. Dan was de lieve jeugd om twaalf uur vrij.

Niet alleen de leerlingen moesten aan strenge eisen voldoen. Leraressen moesten kunnen bogen op een onberispelijk zedelijk gedrag. Aanwijzingen van de directrice moesten stipt worden opgevolgd. Leerlingen slaan mocht toen ook al niet. Zij moesten zich beperken tot “verstandige vermaningen”. In het uiterste geval hadden de onderwijzeressen het recht “den weerspannige leerling” te verwijderen. Aldus de negentiende eeuwse schoolorde.

Wim Hoogeland
Raalte, oktober 2018